จีนกับไทยต้องยุติความร่วมมือในการปราบปรามเสรีภาพในการแสดงออก และเพิกเฉยต่อสิทธิของผู้ลี้ภัย

จีนกับไทยต้องยุติความร่วมมือในการปราบปรามเสรีภาพในการแสดงออก

และเพิกเฉยต่อสิทธิของผู้ลี้ภัย

                แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลออกแถลงการณ์ประณามการตัดสินใจของรัฐบาลไทยในการบังคับส่งกลับผู้ลี้ภัยไปยังประเทศจีน ซึ่งถือเป็นละเมิดพันธกรณีระดับสากล โดยแถลงการณ์ดังกล่าวส่งออกระหว่างที่รัฐบาลจีนและไทยเข้าร่วมประชุมสุดยอดอาเซียนครั้งที่ 27 และการประชุมอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ณ ประเทศมาเลเซีย

                ระหว่างวันที่14-15พฤศจิกายน รัฐบาลไทยบังคับส่งกลับนักกิจกรรมชาวจีนสองคนกลับไปประเทศจีน ทั้ง ๆ ที่พวกเขาได้รับสถานภาพผู้ลี้ภัยจากสำนักงานข้าหลวงใหญ่เพื่อผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ (UN High Commissioner for Refugees - UNHCR)แล้ว และตามรายงานข่าวของสื่อมวลชนและข้อมูลของนักกิจกรรม คาดว่าจะมีการส่งกลับชาวสวีเดนอีกหนึ่งคนซึ่งหายตัวไปในประเทศไทยตั้งแต่วันที่ 17 ตุลาคม และเมื่อวันที่ 8 กรกฎาคม รัฐบาลไทยบังคับส่งกลับบุคคลประมาณ 100 คนส่วนใหญ่เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ชาวอุยกูร์ซึ่งมีสัญชาติจีน ทั้งนี้เป็นไปตามข้อเรียกร้องของทางการจีน

                แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลกล่าวว่าทางการไทยเพิกเฉยต่อพันธกรณีระหว่างประเทศตามกฎหมายสิทธิมนุษยชนและการคุ้มครองผู้ลี้ภัยระดับสากล โดยสนับสนุนทางการจีนในการปราบปรามผู้วิพากษ์วิจารณ์อย่างสงบในประเทศตนเองและในต่างประเทศ

                แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลจึงกระตุ้นรัฐบาลต่างๆ ที่เข้าร่วมประชุมสุดยอดอาเซียนและการประชุมอื่นที่เกี่ยวข้อง ให้เรียกร้องทางการไทยและจีนให้ยุติการคุกคามเสรีภาพด้านการแสดงออกและสิทธิของผู้ลี้ภัย และให้ประกันว่าจะไม่มีรัฐใดละเมิดพันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชน เพียงเพื่อปฏิบัติตามคำร้องขอของรัฐบาลจีน

                ต่งกว่างผิงและเจียงเหย่เฟย นักกิจกรรมชาวจีนสองคนได้รับสถานภาพผู้ลี้ภัยจากสำนักงานข้าหลวงใหญ่เพื่อผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ พวกเขาถูกส่งตัวกลับไปประเทศจีนช่วงสุดสัปดาห์วันที่ 14 หรือ 15พฤศจิกายน และปัจจุบันมีความเสี่ยงอย่างมากที่จะถูกทรมานและปฏิบัติอย่างโหดร้าย รวมทั้งการพิจารณาคดีที่ไม่เป็นธรรมในประเทศจีน ซึ่งครอบครัวของพวกเขาไม่ได้รับแจ้งอย่างเป็นทางการเกี่ยวกับการส่งตัวกลับครั้งนี้

                ทั้งประเทศไทยและจีนต้องตอบคำถามว่ากุ้ยหมิ่นไฮ ชาวสวีเดนเชื้อชาติจีนอยู่ที่ใดในตอนนี้และมีสถานภาพทางกฎหมายแบบใด เขาเป็นผู้บริหารสำนักพิมพ์ในฮ่องกงซึ่งเชี่ยวชาญการพิมพ์หนังสือด้านการเมืองและสังคมในภาษาจีน และได้หายตัวไประหว่างอยู่ในประเทศไทยเมื่อวันที่ 17 ตุลาคม ส่วนผู้ร่วมงานของกุ้ยหมิ่นไฮอีกสามคนก็หายตัวไปเช่นกันช่วงปลายเดือนตุลาคม โดยทราบข่าวว่าหนึ่งในจำนวนนั้นหายตัวไปจากฮ่องกง ส่วนอีกสองคนเชื่อว่าหายตัวไประหว่างอยู่ในมณฑลกวางตุ้งทางภาคใต้ของจีน ทั้งนี้ตามรายงานข่าวของสื่อมวลชนที่เชื่อถือได้ในฮ่องกง

                แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลเรียกร้องอย่างเร่งด่วนให้

ประเทศไทย:

                ทางการไทยต้องยุติการส่งกลับบุคคลไปยังประเทศอื่นเมื่อมีความเสี่ยงภัยอย่างมากที่จะถูกทรมานและถูกละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างอื่นโดยทันที และต้องอธิบายว่าเหตุใดจึงอนุญาตให้ส่งตัวผู้ได้รับสถานภาพผู้ลี้ภัยกลับไปยังประเทศจีนในช่วงสุดสัปดาห์นั้น

                ทางการไทยต้องสอบสวนว่ากุ้ยหมิ่นไฮอยู่ที่ใด หากเขาถูกควบคุมตัวในประเทศไทย ต้องมีการเปิดเผยที่อยู่ของเขาและสาเหตุที่มีการควบคุมตัว หากเขาถูกส่งตัวกลับไปประเทศจีนแล้ว รัฐบาลไทยต้องอธิบายว่าเหตุใดจึงมีการส่งตัวชาวสวีเดนคนนี้ไปยังประเทศที่สาม

ประเทศจีน:

                ทางการจีนต้องเปิดเผยที่อยู่และสถานภาพด้านกฎหมายของเจียงเหย่เฟยและต่งกว่างผิง รวมทั้งกุ้ยหมิ่นไฮ โดยต้องไม่ฟ้องร้องดำเนินคดีกับพวกเขาเพียงเพราะการใช้สิทธิที่จะมีเสรีภาพในการแสดงออกอย่างสงบ และต้องอนุญาตให้พวกเขาเดินทางออกจากประเทศจีนอย่างเสรีหากพวกเขาต้องการ

                ทางการจีนควรปล่อยตัวพวกเขาโดยทันทีและอย่างไม่มีเงื่อนไข เว้นแต่มีการตั้งข้อหาอย่างเป็นทางการ ที่สอดคล้องกับความผิดอาญาซึ่งเป็นที่ยอมรับระดับสากล

                ระหว่างรอการปล่อยตัว ทางการจีนต้องให้หลักประกันโดยทันทีที่จะคุ้มครองความปลอดภัยและประกันไม่ให้พวกเขาถูกทรมานหรือปฏิบัติอย่างโหดร้ายระหว่างการควบคุมตัว และต้องประกันโดยไม่ชักช้าให้พวกเขาสามารถเข้าถึงครอบครัวและทนายความอย่างสม่ำเสมอและไม่มีการปิดกั้นใด ๆ

ข้อมูลพื้นฐาน

                แม้ว่าไทยไม่ได้เป็นภาคีของอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยผู้ลี้ภัย แต่มีพันธกรณีต้องปฏิบัติตามหลักการไม่ส่งกลับ (principle of non-refoulement) ซึ่งห้ามส่งตัวบุคคลไปยังประเทศหรือเขตอำนาจศาลใด ๆ กรณีที่มีความเสี่ยงอย่างแท้จริงว่าจะเกิดการละเมิดหรือการปฏิบัติมิชอบด้านสิทธิมนุษยชนอย่างร้ายแรง หลักการนี้ปรากฏอยู่ในกฎหมายระหว่างประเทศหลายฉบับ และมีสถานภาพเป็นกฎหมายจารีตประเพณีระหว่างประเทศ มีผลบังคับใช้ต่อรัฐทุกแห่งโดยไม่จำเป็นว่าต้องมีการให้สัตยาบันรับรองสนธิสัญญาที่เกี่ยวข้องใด ๆ

                การบังคับส่งกลับบุคคลไปยังประเทศซึ่งมีความเสี่ยงอย่างแท้จริงว่าต้องเผชิญกับการทรมานและการปฏิบัติที่โหดร้าย ยังเป็นการละเมิดอนุสัญญาต่อต้านการทรมานและการปฏิบัติหรือการลงโทษอื่นๆ ที่โหดร้าย ไร้มนุษยธรรม หรือที่ย่ำยีศักดิ์ศรี (Convention Against Torture and other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment-CAT) ซึ่งไทยเป็นรัฐภาคีด้วย

                ทั้งต่งกว่างผิงและเจียงเหย่เฟยเป็นนักกิจกรรมที่เคยถูกทางการจีนควบคุมตัวมาก่อน เพียงเพราะเข้าร่วมกิจกรรมรำลึกผู้เสียชีวิตจากเหตุการณ์ปราบปรามที่จัตุรัสเทียนอันเหมินเมื่อปี 2532 และการวิพากษ์วิจารณ์การปฏิบัติหน้าที่ของทางการระหว่างเหตุแผ่นดินไหวที่มณฑลเสฉวนเมื่อปี 2551 เจียงเหย่เฟยตีพิมพ์ภาพการ์ตูนล้อเลียนในสื่อสังคมออนไลน์ระหว่างที่ลี้ภัยอยู่ในประเทศไทย

                ปัจจุบันยังไม่มีผู้ใดทราบว่ากุ้ยหมิ่นไฮอยู่ที่ใด ภายหลังมีบุคคลซึ่งไม่ปรากฏชื่อได้พาตัวเขาไปจากห้องพักที่พัทยา จังหวัดชลบุรีเมื่อวันที่ 17 ตุลาคม 2558

Shameful collusion between China and Thailand in targeting freedom of expression and ignoring refugee rights must end [1]