เปิดตัวโครงการ "ศิลปะผ่อนคลาย" เรือนจำกลางคลองไผ่ อ.สีคิ้ว จ.นครราชสีมา

23 กันยายน 2558

หมวดหมู่ : ข่าวสิทธิมนุษยชน

เปิดตัวโครงการ "ศิลปะผ่อนคลาย" เรือนจำกลางคลองไผ่

โครงการศิลปะผ่อนคลาย (Art for Relaxation) จัดขึ้นโดยเรือนจำกลางคลองไผ่ อ.สีคิ้ว จ.นครราชสีมา ร่วมกับมูลนิธิผสานวัฒนธรรมและแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ประเทศไทย โดยมีผู้บัญชาการเรือนจำกลางคลองไผ่ อ.สีคิ้ว จ.นครราชสีมาเป็นผู้อำนวยการโครงการ และนายชุมพล อักราพันธานนท์ เป็นวิทยากรหลักทางศิลปะ ระยะเวลาดำเนินการโครงการนำร่องคือเดือนกันยายน-ธันวาคม 2558

โดยโครงการนี้ความสอดคล้องกับแผนสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ฉบับที่ 3 (พ.ศ.2557-2561) แผนสิทธิมนุษยชนด้านความมั่นคงทางสังคม แผนสิทธิมนุษยชนของกลุ่มผู้ต้องหา/ผู้ต้องขัง ที่ระบุว่า มุ่งเน้นงานราชทัณฑ์เพื่อการฟื้นฟูเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม และคำนึงถึงศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของผู้ต้องขัง รวมทั้งแผนปฏิบัติงานราชการกรมราชทัณฑ์ (พ.ศ. 2555-2558) ประเด็นยุทธศาสตร์ที่ 2 พัฒนาพฤตินิสัยเพื่อคืนคนดีสู่สังคม

กรมราชทัณฑ์มีนโยบายให้เรือนจำ/ทัณฑสถานดำเนินการโครงการฝึกอบรมวิชาชีพด้านศิลปะการวาดภาพให้กับผู้ต้องขัง ซึ่งเป็นโครงการตามแนวพระกระแสรับสั่งสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีให้นำงานศิลป์มาสอนในเรือนจำ เพื่อให้ผู้ต้องขังจะได้เกิดความอ่อนโยนทางด้านจิตใจ มีสมาธิ จิตใจเยือกเย็น มีความรู้ความสามารถ

ศิลปะผ่อนคลายเป็นการใช้ศิลปะเพื่อเป็นสื่อในการสนับสนุนให้บุคคลใดบุคคลหนึ่งมีโอกาส แสดงออก มีความคิดสร้างสรรค์ รู้จักแก้ปัญหา มีความรู้สึกที่ดีต่อตนเองและผู้อื่น สำหรับกิจกรรมศิลปะบำบัด เป็นการเชื่อมโยงศาสตร์วิชาทางด้านศิลปะ เพื่อนำมาใช้ในการบำบัดบุคคล และด้วยแนวคิดนี้เอง กรมราชทัณฑ์ โดยสำนักพัฒนาพฤตินิสัยได้นำมาใช้เป็นแนวทางดำเนินโครงการศิลปะบำบัดสำหรับผู้ต้องขัง ทั้งนี้ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้ต้องขังได้ผ่อนคลายความตึงเครียดทางอารมณ์ จิตใจ และมีสุขภาพจิตที่ดี ปรับเปลี่ยนและพัฒนาสภาวะทางอารมณ์ ความคิดสร้างสรรค์ เสริมสร้างสมาธิ ตลอดจนให้ผู้ต้องขังได้ใช้เวลาว่างขณะต้องโทษให้เกิดประโยชน์ ซึ่งโครงการดังกล่าวมิได้มุ่งเน้นในด้านผลผลิตอันเกิดจากงานศิลปะของผู้ต้องขังแต่อย่างใด โดยกรมราชทัณฑ์ดำเนินโครงการนี้ในปี 2553 (ข้อมูลจากเว็บไซด์ผู้จัดการออนไลน์)

พ.ต.รัฐกฤษณ์ ใจจริง ผู้บัญชาการเรือนจำคลองไผ่ อ.สีคิ้ว จ.นครราชสีมา ให้ข้อมูลว่ามีการควบคุมนักโทษที่มีพฤติการณ์ที่ต้องปรับเปลี่ยน โดยทางเรือนจำจัดการอบรมอย่างเข้มข้น โดยผู้ต้องขังต้องเข้าร่วมโครงการซึ่งมีระยะเวลา 9 เดือน แบ่งเป็นสามช่วง สามเดือนแรกฝึกทบทวนตัวเอง สร้างลักษณะนิสัย จัดระเบียบการอยู่ร่วมกัน สามเดือนถัดมาจัดให้มีโครงการอบรมงานด้านอาชีพและศิลปะ สามเดือนสุดท้ายมีการฝึกระเบียบแถวและการสวนสนาม เมื่อครบโครงการและผ่านการประเมินซึ่งจะจัดให้มีขึ้นทุกเดือน จะได้รับการพิจารณาโดยคณะกรรมการให้กลับภูมิลำเนาตามประสงค์ได้ ซึ่งในขณะนี้ทางเรือนจำกำลังหาวิทยากรสำหรับโครงการศิลปะบำบัดอยู่

สำหรับเรือนจำกลางคลองไผ่ อ.สีคิ้ว จ.นครราชสีมา เป็นเรือนจำที่มีความมั่นคง ล้อมด้วยกำแพงคอนกรีตสูง มีสายไฟฟ้าล้อมรอบ โดยเรือนจำนี้ใช้คุมขังนักโทษเด็ดขาดที่มีโทษจำคุกไม่ต่ำกว่า 20 ปีขึ้นไปและเป็นนักโทษที่มีพฤติการณ์ที่ต้องควบคุมเป็นกรณีพิเศษ ตามคำจำกัดความของกรมราชทัณฑ์ คือผู้ต้องขังที่ถูกส่งมาจากเรือนจำอื่นที่มีพฤติการณ์แหกหักหลบหนี พยายามแหกหักหลบหนี หรือการก่อจราจล

วัตถุประสงค์

เพื่อให้ผู้ต้องขังเกิดความอ่อนโยนทางด้านจิตใจ มีสมาธิ จิตใจเยือกเย็น มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
สามารถเข้ากับสังคมทั่วไปเมื่อพ้นโทษไปแล้ว และสามารถนำไปประกอบอาชีพได้
เพื่อสร้างเครือข่ายคนทำงานศิลปะกับประเด็นทางด้านสังคม
เพื่อสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างกรมราชทัณฑ์กับหน่วยงานภาคเอกชน

กลุ่มเป้าหมาย

ผู้ต้องขังเรือนจำกลางคลองไผ่ อ.สีคิ้ว จ.นครราชสีมา ในแดน 5 ซึ่งมีจำนวนทั้งสิ้น 600 คน ได้รับโอกาสและสมัครใจเข้าร่วมโครงการฯ โดยจากผู้ต้องขังแดน 5 600 คนสามารถผ่านการคัดเลือกจากผลงานชิ้นแรก ได้จำนวน 204 คนที่จะเข้าร่วมโครงการฯ เป็นระยะเวลา 3 เดือน

ทั้งนี้โครงการศิลปะผ่อนคลายเป็นส่วนหนึ่งของโครงการอบรม 9 เดือนของทางเรือนจำฯ

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

ผู้ต้องขังมีพฤติกรรมเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น อาชีพติดตัว สามารถนำไปประกอบอาชีพได้ภายหลังพ้นโทษ สามารถอยู่ร่วมกับสังคมภายนอกได้อย่างปกติสุข ไม่กลับมาต้องโทษซ้ำอีก
มีเครือข่ายคนทำงานศิลปะที่สนใจประเด็นทางสังคมมากขึ้น
มีโครงการในการทำงานร่วมกันระหว่างกรมราชทัณฑ์และองค์กรภาคเอกชนเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้ต้องขังในเรือนจำ